پیامبر گرامی اسلام (ع) در وصف حضرت قائم (ع) فرمود : " او ظاهر و باطن امامان است ." (1)

یعنی آن حضرت آشکار کننده علوم ظاهر و باطن است که خداوند متعال به پيامبر و امامان (ع) عطا فرموده و مظهر تمام کمالات و شئون آنان است . امیرالمومنین (ع) فرمود : " ای کمیل ! هیچ علمی نیست مگر این که من افتتاح کننده ی آنم و هیچ چیزی نیست ، مگر که قائم آن را به پایان می رساند ". (2)

با این ویژگی ها که برای حضرت در روایات آمده ، تغییرات و تحولات در دوران ظهور ، بی نظیر است . در روایتی آمده است وقتی حضرت ظهور می کند ، خداوند در گوش ها و چشم های شیعیان ، به اندازه ی چهار فرسخ قوت می دهد و به کمال می رساند و آنان با حضرت تکلم می کنند و سخنان یکدیگر را می شنوند . (3)

علاوه بر این در روایت دیگری آمده است که در زمان قائم (ع) مومن در مشرق ، برادر خود را در مغرب می بیند و بالعکس . (4)

بحث کامل شدن عقول بندگان و ظهور تمام علم و دانش در دوران ظهور نیز در روایات آمده است . (5)

معنویت پس از ظهور

در حکومت حضرت مهدی (عج)  مردم به گونه ی بی سابقه ای به معنویت روی می آورند و در همه جا آوای اسلام طنین انداز است و آثار مذهب تجلی می کند . به تعبیر برخی از روایات ، اسلام در هر خانه ، کوخ و چادری رخنه می کند ؛ چنان که سرما و گرما در آن نفوذ می نماید . در چنین شرایطی ، استقبال و پذیرش مردم به مظاهر و شعارهای دینی ، بی سابقه خواهد بود . استقبال مردم از آموزش قرآن (6) ، نماز جماعت (7) نماز جمعه (8) چشمگیر خواهد شد و مساجد کنونی و حتی مساجدی که در آینده ساخته می شود ، بر طرف کننده ی نیاز آنان نخواهد بود (9) . آن چه در روایت است مبنی بر این که در یک مسجد ، دوازده بار نماز جماعت خوانده می شود (10) ، دلیل روشنی بر اندازه ی پذیرش مردم ، نسبت به معنویت و مظاهر دینی است .

امام صادق (ع) می فرماید : " خانه های کوفه به رودخانه کربلا و حیره متصل می شود ؛ به گونه ای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نماز جمعه سوار بر مرکبی تیزرو می شود ، ولی بدان نمی رسد " (11) . در پاره ای روایات ، سخن از زدوده شدن کینه های بندگان (12) ، اصلاح منحرفان و فاسدان (13) ، از بین رفتن حرص و طمع (14) ، پدیدار شدن بی نیازی در انسانها (15) و بالاخره رشد معنویت به میان آمده است .

رسول خدا (ص) فرمود : " خداوند مهدی (ع) را می فرستد و به وسیله ی او عظمت را به دین باز می گرداند ... در آن روزگار کسی بر کره ی خاکی نیست ، جزء آن که ذکر لا اله الا ا... بر زبان دارد " (16)

دانش در عصر ظهور

روایات ، جهان را در روزگار امام عصر (عج) ، جهانی متمدن و در اوج قدرت و پیشرفت علمی معرفی می کند . فرق اساسی پیشرفت در روزگار حضرت مهدی (عج) با جهان کنونی در این است که در آن زمان ، بشر در عین این که به بالاترین رشد علمی و صنعتی می رسد ، به همان اندازه به  تعالی اخلاق و کمال انسانی نزدیک می گردد . دانش و علمی که امام عصر (عج) بر روی مردم می گشاید ، قابل سنجش با پیشرفتی که بشر از نظر علمی داشته است ، نیست و مردم نیز استقبال بیشتری به فراگیری دانش نشان خواهند داد ؛ تا جائی که حتی زنان جوان ـ که هنوز سنی از آنان نگذشته است ـ آن چنان به کتاب خدا و مبانی مذهب آشنا می شوند که به آسانی ، حکم خدا را از قرآن کریم استخراج می کنند . (17)

روایاتی که درباره ی پیشرفت صنعت در عصر ظهور آمده است ، نمایانگر دگرگونی شگرفی در این زمینه است ؛ مانند روایاتی که می گوید : شخصی در مشرق ، برادرش را در مغرب می بیند (18) ؛ حضرت را به هنگام سخنرانی ، همه جهانیان می بینند (19) ؛ یاران حضرت از فاصله ی دور با هم سخن می گویند و سخن یکدیگر را می شنوند (20) ؛ چوب تعلیمی و بند کفش با انسان سخن می گویند (21) ؛ اشیای درون خانه و دیوارهای خانه به انسان گزارش می دهند (22) ؛ برای مسافرت ، در یک چشم به هم زدن به مقصد خود می رسند (23) ؛ و نمونه های بسیاری که هر چند برخی از آنها ـ شاید ـ اشاره به اعجاز داشته باشد ، ولی با توجه به همه روایات ، آن دگرگونی را می توان دریافت .

حکومت آن حضرت باعث رشد و تکامل خردها و اخلاق است . در نظام الهی مهدی (عج) ، بشریت به نهایت بلوغ خود می رسد و اخلاق ، اندیشه ، آرزو و ... رنگ کمال به خود می گیرد . امام صادق (ع) فرمود " علم و دانش ، بیست و هفت حرف است و همه آن چه پیامبران آورده اند ، تنها دو حرف آن است و مردم تا کنون جز با آن دو حرف ، آشنایی ندارند و هنگامی که قائم ما قیام کند ، بیست و پنج حرف  دیگر را بیرون آورده ، آن را میان مردم نشر و گسترش می دهد . " (24) از این روایت استفاده می شود که بشر هر چه از نظر علم و دانش پیشرفت کند ، در روزگار حضرت مهدی (عج) به یک باره ، بیش از دوازده برابر رشد و گسترش می یابد . (25)

شادمانی جهان از ظهور

 روایات فهمیده می شود که قیام حضرت مهدی (عج) موجب خرسندی اهل زمین و آسمان و حتی مردگان می شود . رسول خدا (ع) می فرمایند : همه اهل آسمان و زمین ، پرندگان ، حیوانات درنده و ماهیان دریا ، از ظهور حضرت مهدی (ع) شاد و خرسند می شوند . (26) حضرت علی (ع) می فرمایند : هنگامی که حضرت مهدی (عج) ظهور می کند ، نام مبارکش بر سر زبانها خواهد بود و وجود مردم سرشار از عشق به مهدی است ، به گونه ای که جز نام او ، هیچ نامی در یاد و زبان آنان نیست و با دوستی از روح خود سیراب می کنند. (27)

حضرت رضا (ع) درباره ی گشایش پس از ظهور می فرمایند : در آن هنگام گشایشی بر مردم می رسد ، به طوری که مردگان آرزوی زندگی دوباره می کنند. (28) امام صادق (ع) نیز در باره ی پس لز ظهور حضرت می فرمایند : هیچ مومنی در قبر نمی ماند ، مگر آن که آن شادی و سرور در قبرش وارد می شود ؛ به گونه ای که مردگان به دیدار یکدیگر می روند و ظهور حضرتش را به همدیگر تبریک می گویند. (29)

 

                                                     

 

                                                                                                      «یالثارات الحسین...»

 

 

 

پی نوشت ها :

( 1. کمال الدین ، ج1 ، ص 281  /   2. مکیال المکارم ، ج1 ، ص 117  /  3 و 4. نجم الثاقب ، باب سوم  /  5. بحارالنوار ، ج52 ، ص 326 / 6. بحار النوار ، ج52 ، ص 364  /  7. عقدالدرر ، ص 159  /  8. غیبة طوسی ، ص 295 ؛ وافی ، ج 2 ، ص 112  / 9 و 10. کافی ، ج4 ، ص 427  / 11. غیبة طوسی ، ص 295  /  12. ملاحم ابن طاووس  / 13. اثبات الهداة ، ج3 ، ص 524  /   14 و 15. ملاحم ابن طاووس ، ص 71 و الشیعه و الرجعه ، ج1 ، ص27  /  16. عیون اخبار الرضا (ع) ، ص 65 ؛ الشیعه و الرجعه ، ج1 ، ص 218 /17 و 18. بحارالانوار ، ج52، ص352  / 19 و 20. کافی ، ج8 ، ص 240 ؛ بحارالنوار ، ج 52 ، ص 336  / 21. مسند احمد ، ج3 ، ص 89 ؛ فردوس الاخبار ، ج 5 ، ص 98  / 22. بحارالنوار ، ج 52 ، ص 365 ؛ غیبة نعمانی ، ص 319  / 23. احقاق الحق ، ج 13 ، ص351 ؛ فردوس الاخبار ، ج2 ، ص 449  / 24. بحارالنوار ، ج 52 ، ص326 ؛ خرائج ، ج2 ، ص 841  /  25. چشم اندازی به حکومت مهدی (عج) ، نجم الدین طوسی ، ص 178  / 26. عقدالدرر ، ص84 ؛ البیان ، ص 118  /  27. الحاوی للفتاوی ، ج2 ، ص68 ؛ احقاق الحق ، ج13 ، ص 324 /  28. غیبة طوسی ، ص 268  /  29. اثبات الهداة ، ج3 ، ص530  )